سعید مهذب ترابی/رئیس انجمن علمی مدیریت مصرف انرژی ایران

بارش‌های اخیر در ذخیره آب پشت سدها و مشکلات پیش رو در حوزه تأمین انرژی تأثیر بسزایی داشت. ضمن اینکه صنعت برق بر روی تولید نیروگاه‌های برق‌آبی به میزان ۹۰۰۰ مگاوات برنامه‌ریزی کرده بود، اما با کاهش بارش و کم شدن آب پشت سدها این میزان محقق نشد و حالا حدود ۵۰۰۰ مگاوات کمبود وجود دارد.

برای مقابله با این مشکل دو راه پیش رو داریم؛ یکی ادامه همین خاموشی‌هایی که در سطح کشور شاهد هستیم و دیگری نهادینه کردن مدیریت مصرف است. مدیریت مصرفی که نیازمند همکاری مردم و صنایع است. در فضایی که همه در حال تهمت زدن به هم هستند، باید این مشکل ریشه‌یابی شود. با توجه به اینکه در شرایط بد اقتصادی کشور، قطعی برق قطعاً در تولید ناخالص ملی، کشاورزی و از همه مهم‌تر در آرامش مردم تأثیر دارد، باید به نحوی این مسئله را مدیریت کرد که براحتی از این فضا خارج شده و خاموشی کمتری در کشور داشته باشیم که تنها راهکار موجود مدیریت مصرف است. باید در شرایط منطقی‌تری این مشکل ریشه‌یابی شود تا در سال‌های بعد با آن روبه رو نشویم.

در زمینه اصلاح و مدیریت الگوی مصرف یکی از مترقی‌ترین قوانین یعنی قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی را داریم، اما متأسفانه از سال ۱۳۹۰ که این قانون ابلاغ شد، آیین‌نامه‌های اجرایی آن هنوز آماده نشده است. باید الزاماتی برای سازمان‌های مختلف، وزارتخانه‌ها، شهرداری‌ها، وزارت مسکن و شهرسازی و از همه مهم‌تر خود سازمان برنامه و بودجه برای تصویب آیین‌‎نامه‌های اجرایی این قانون وجود داشته باشد. در این زمینه یک قانون طلایی داریم که ابتر مانده و به آن عمل نمی‌شود، پس بدیهی است که باید تبعات آن را در جامعه ببینیم.

سهم مصرف انرژی در بخش ساختمان از کل انرژی مصرفی حدود ۴۰درصد است. در ماده ۱۸ قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی به لزوم مصرف انرژی در ساختمان پرداخته شده است. در قانون قرار بر این بود که به هیچ عنوان ساختمانی ساخته نشود مگر اینکه آن ساختمان دارای برچسب انرژی بوده و میزان مصرف انرژی آن تحت کنترل باشد. یعنی مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در آن اجرا شده باشد، اما این اتفاق تا کنون در کشور نیفتاده است. علاوه بر آن قرار بود مقداری از درآمدهای ناشی از هدفمندی کردن یارانه‌ها به بحث اصلاح فناوری و فرآیندهای انرژی بر صنایع و تولید تخصیص داده شود که این طور نشد. برچسب انرژی، شاخص مصرف انرژی برای مصارف بزرگ و صنعتی و... از دیگر اتفاقاتی است که تاکنون انجام نشده و طبیعی است وقتی کاری برای آن انجام نشده، بستر موجود نمی‌تواند مصرف بهینه انرژی را در ذهن افراد جامعه نهادینه کند.

این وظیفه رسانه‌هاست که پس از عبور از این وضعیت بحرانی با نگاهی جدی از مسئولین پیگیر بهبود شرایط و عمل به وعده‌ها و قوانین صادر شده در این حوزه باشند تا سال آینده خاموشی نداشته و مجدد به دنبال مقصر و مسبب نگردیم.